"А Социedade дос Коидатос" номын шүүмж

Альберте Моман Новалын "А Социedade дос Коидатос" (The Society of Cares) ном нь 2025 онд хэвлэгдсэн, Галли хэл дээр бичигдсэн, дистопи утга зохиолын шинэлэг бүтээл юм. Энэ ном нь нийгмийн хямрал, асаргаа, хувь хүний өөрчлөлт, байгаль орчинтой харилцах харилцааг гүнзгий судалсан, 90 хуудастай богино боловч хүчтэй нөлөөтэй зохиол. Зохиогч нь уран зохиол, гүн ухаан, нийгмийн шүүмжлэлийг хослуулан, орчин үеийн капиталист нийгмийн зөрчилдөөнийг илчилж, уншигчдыг бодолхийлэхэд хүргэдэг. Энэ номыг унших нь зөвхөн зугаа цэнгэл биш, өөрийн амьдрал, нийгмийн байр сууриа эргэцүүлэх боломж юм. Ялангуяа дистопи сонирхогч, нийгмийн шүүмжлэлтэй зохиол хайгчдад зориулсан, худалдан авахад үнэ цэнэтэй бүтээл.

Номын гол өгүүллэг нь Вера гэх эмэгтэйн түүхээр эхэлдэг. Тэрээр өөрийн байрнаасаа хөөгдөж, гудамжинд гарч, нийгмийн ёроолд унасан байдалд ордог. Энэ нь зөвхөн хувь хүний зовлон биш, капиталист нийгмийн бүтцийн илрэл юм. Верагийн аялал нь ганцаардал, асаргаа, хүн-амьтны харилцааг харуулсан, фрагмент бүхий өгүүллэгүүдээр өрнөнө. Тэрээр ярьдаг амьтадтай учирч, нийгмийн шүүмжлэлтэй яриа өрнүүлдэг. Жишээлбэл, ярьдаг хулгана, нохой зэрэг амьтад нь хүний нийгмийн зөрчил, трансгуманизм, байгаль орчны хямрал зэргийг ярилцана. Энэ нь номыг зөвхөн реалист биш, фантастик элементтэй болгодог бөгөөд уншигчийг гайхшруулна.

Зохиолын нэг гол шинж чанар нь фрагмент бүтэц юм. Богино бүлгүүд, гүн ухааны ишлэлүүд, өгүүллэгийн өөрчлөлтөөр бүтсэн тул уншихад динамик, бодол төрүүлдэг. Жишээлбэл, эхний бүлгүүдэд Верагийн ганцаардал, нийгмийн хаягдал болсон байдлыг дүрслэхдээ, зохиогч нь поэтик хэллэг ашиглан, уншигчийг шууд татан оролцуулдаг. "Уна форма бреве е инеxакта де дир ке о тодо коњиcido дескомпоне ао меу редор" гэх мэт өгүүлбэрүүд нь нийгмийн задрал, хувь хүний ганцаардлыг илтгэнэ. Энэ стиль нь номыг зөвхөн түүх биш, гүн ухааны эргэцүүлэл болгодог. Орчин үеийн уншигчдад энэ нь таалагдах болно, учир нь богино бүлгүүд нь завгүй амьдралд тохирсон, гэхдээ гүнзгий утгатай.

Номын гол сэдвүүд нь асаргаа (coidados), хувь хүний эрх чөлөө, капитализмын шүүмжлэл юм. Зохиогч нь капиталист нийгмийг "симулакро" буюу хуурамч бодит байдал гэж дүрсэлдэг. Хүмүүс нь хуурамч аз жаргалд итгэж, харин жинхэнэ асаргаа, харилцааг мартсан байдаг. Верагийн аялал нь энэ симулакроос гарах арга замыг хайсан түүх юм. Тэрээр амьтадтай харилцаж, интерспецис (төрөл хоорондын) нийгэм бий болгох тухай боддог. Энэ нь номыг өвөрмөц болгодог: зөвхөн хүний нийгэм биш, амьтан-хүний харилцааг судалдаг. Жишээлбэл, ярьдаг хулгана нь трансгуманизм, капитализмыг шүүмжилдэг хэсгүүд нь уншигчдыг бодолхийлэхэд хүргэнэ. Орчин үеийн асуудал болох байгаль орчны хямрал, нийгмийн тэгш бус байдал, ганцаардал зэрэгтэй холбоотой тул, ном нь зөвхөн зугаа цэнгэл биш, бодит байдлын тусгал юм.

Өөр нэг сонирхолтой хэсэг нь Артуро гэх дүр. Тэрээр системийн цагдаа, сүүлдээ өөрөө хөөгдөнө. Энэ нь номыг илүү өргөн хүрээтэй болгодог: зөвхөн ядуу хүмүүсийн түүх биш, системийн доторх хүмүүсийн өөрчлөлтийг харуулдаг. Артурогийн дотоод зөрчил, сонголт нь уншигчдыг өөрсдийгөө эргэцүүлэхэд хүргэнэ. "О проблем нуна э о систем" гэх бүлэгт системийн шүүмжлэл илт байдаг. Энэ нь номыг зөвхөн дистопи биш, социалист гүн ухаантай холбодог.

Зохиогчийн хэв маяг нь поэтик, гүн ухаанч. Галли хэлний яруу тансаг байдал нь номыг илүү сэтгэл татам болгодог. Хэдийгээр богино ч, бүлэг бүр нь бодол төрүүлдэг. Лицензийн тухай: ном нь Creative Commons лицензтэй, хуулбарлах, түгээх боломжтой ч, арилжааны зорилгоор биш. Энэ нь зохиогчийн үзэл бодлыг илтгэнэ: нийгмийн асаргаа, хуваалцах.

Энэ номыг яагаад худалдаж авах вэ? Орчин үеийн нийгмийн асуудлыг шинэлэг өнцгөөс харуулдаг, уншихад хялбар ч гүнзгий. Дистопи сонирхогчдод "1984" эсвэл "Brave New World"-тэй төстэй ч, илүү байгаль орчин, асаргаа төвтэй. Уншсаны дараа та нийгэм, өөрийгөө өөрөөр харна. Ялангуяа 2025 оны шинэ бүтээл тул, цаг үеийнхээ тусгал. Худалдан авахад үнэ цэнэтэй, учир нь зөвхөн ном биш, бодол санааны өөрчлөлт юм.