Recensión da novela Terra Nullius de Alberte M. Noval

Terra Nullius, escrita por Alberte M. Noval, é unha obra que se move nos intersticios da introspección, a rebeldía e a crueza da experiencia humana, explorando os límites da liberdade individual e as tensións que xorden do enfrontamento entre o eu e o mundo. Publicada baixo o selo editorial do propio autor, a novela mergúllase nunha narrativa intensa, visceral e profundamente sensorial, que combina a prosa poética coa dureza de temas como a violencia, a sexualidade e a soidade. A través das súas páxinas, Noval constrúe unha historia fragmentada que reflicte a complexidade das relacións humanas e a loita por definirse nun contexto de opresión social e persoal. Esta recensión analiza os elementos centrais da obra, desde a súa estrutura narrativa e os seus personaxes ata os temas que a atravesan, destacando a súa relevancia no panorama literario contemporáneo en lingua galega.

Estrutura e estilo narrativo

A novela está dividida en dúas partes principais, Terra Nullius e Terra Queimada, que funcionan como espellos complementarios que reflicten dúas perspectivas sobre a experiencia humana. A primeira parte céntrase nunha protagonista feminina anónima, cuxa voz e corpo son o eixe narrativo, mentres que a segunda introduce un personaxe masculino, tamén sen nome, que ofrece unha visión contrastante. Esta dualidade estrutural non só enriquece a narrativa, senón que tamén permite a Noval explorar as diferenzas e semellanzas nas vivencias de xénero, clase e poder. Cada parte está fragmentada en capítulos curtos, moitas veces titulados con variacións de “Terra Nullius” ou “Tara Kullu”, unha aparente disgresión ortográfica que podería interpretarse como unha metáfora da desconexión ou da ruptura co establecido.

O estilo de Noval é marcadamente sensorial e introspectivo. A prosa, cargada de imaxes vívidas, apela constantemente aos sentidos: o tacto da pel, o son da música, o gusto do chocolate ou o cheiro do verniz quente. Esta atención ao detalle físico non só ancla a narrativa no corpo dos personaxes, senón que tamén reforza a idea de que a existencia é, en esencia, unha experiencia corporal. A autora xoga coa linguaxe de maneira poética, empregando metáforas como a da ostra que envolve un grao de area para formar unha perla, para describir a maneira en que a protagonista procesa a culpa e a liberación. Porén, esta poeticidade non está exenta de dureza: as descricións explícitas de violencia, especialmente na escena da agresión sexual, son descarnadas e directas, sen adornos, o que fai que o impacto emocional sobre o lector sexa devastador.

A narración alterna momentos de introspección profunda con escenas de acción que rompen o ritmo, creando unha tensión constante. Esta estrutura fragmentada, que salta entre pensamentos, sensacións e diálogos, reflicte o caos interno dos personaxes e a súa loita por atopar un sentido nun mundo que lles resulta hostil. Ademais, a presenza de referencias literarias, como os versos de Izet Sarajlić ou as alusións a Hans Magnus Enzensberger, engaden unha capa de intertextualidade que enriquece a lectura e sitúa a obra nun diálogo coa tradición literaria.

Personaxes e conflitos

A protagonista da primeira parte é unha muller que encarna a rebeldía e a busca da autonomía. A súa relación co corpo é central na narrativa: desde a elección consciente de non levar roupa interior ata a maneira en que experimenta o pracer e a dor, a protagonista utiliza o seu corpo como un espazo de resistencia e autoafirmación. A súa interacción co mundo exterior está marcada pola confrontación, como se ve na escena da cafetería, onde responde cunha acción violenta (botarlle o té quente ao home que a incomoda) a un intento de humillación. Esta acción, lonxe de ser un simple acto de vinganza, é unha declaración de soberanía sobre o seu espazo persoal e unha negativa a aceptar a submisión.

Porén, esta forza é posta a proba na tráxica escena da agresión sexual nas páxinas finais da primeira parte. A violencia exercida contra ela non só é física, senón tamén simbólica: representa a tentativa do patriarcado de dominar e anular a súa axencia. A resposta da protagonista, que se refuxia na introspección e na desconexión emocional, é un reflexo da loita interna entre a resistencia e a derrota. A súa negativa a contactar coa familia e a súa decisión de non responder ás chamadas dos seus proxenitores subliñan a ruptura coas estruturas tradicionais que a oprimen.

Na segunda parte, o personaxe masculino ofrece un contraste fascinante. A súa narrativa está impregnada de soidade, alcolismo e unha sensación de desarraigamento. A diferenza da protagonista feminina, cuxa rebeldía é activa e desafiante, este home parece atrapado nunha inercia de autodestrución. As súas reflexións sobre o pasado, a súa relación fallida e a súa infancia baixo a mirada xulgadora da nai revelan un personaxe que, malia a súa fraxilidade, busca redención a través do recoñecemento da súa propia vulnerabilidade. A escena na que cae sobre feces na rúa é unha metáfora crúa da súa degradación, pero tamén do seu desexo de erguerse, de recuperar a dignidade.

O encontro entre ambos personaxes na terceira parte é un punto de inflexión. A muller, que axuda ao home a chegar á súa casa, non é presentada como unha salvadora, senón como alguén que, a pesar da súa propia dor, é capaz de empatía. A interacción entre eles é tensa e cargada de malentendidos, pero tamén de momentos de conexión humana. A decisión da muller de deixarlle a nota ao condutor do autobús, na que expresa a felicidade que lle proporcionou un simple xesto, é un acto de esperanza nunha narrativa que, ata ese momento, estaba dominada pola desesperanza.

Temas centrais

Terra Nullius aborda temas universais como a liberdade, a identidade e a resistencia, pero faino desde unha perspectiva profundamente enraizada na experiencia corporal e emocional. O título, que fai referencia a unha terra de ninguén, é unha metáfora poderosa para os espazos liminais que ocupan os personaxes: lugares onde as regras sociais non se aplican completamente, pero onde tamén son vulnerables á violencia e á exclusión. A protagonista feminina, por exemplo, tenta crear a súa propia “terra nullius” ao rexeitar as convencións sociais, pero atópase constantemente confrontada pola realidade dun mundo que castiga a súa autonomía.

A sexualidade é outro tema central. Noval non idealiza nin demoniza o sexo, senón que o presenta como un espazo de exploración e contradición. As escenas de intimidade, como o encontro coa parella na casa remodelada, son descritas con delicadeza e sensualidade, contrastando coa brutalidade da agresión posterior. Esta dualidade reflicte a complexidade do corpo como fonte de pracer e de dor, de poder e de vulnerabilidade.

A soidade e a alienación son tamén recorrentes. Tanto a protagonista feminina como o home da segunda parte están desconectados das estruturas sociais tradicionais (familia, traballo, comunidade), o que os leva a buscar sentido en momentos fugaces de conexión humana. A muller atopa consolo na música, no cine ou nun chocolate quente, mentres que o home recorre ao alcol e á poesía para enfrontar o baleiro da súa existencia.

Relevancia e impacto

Terra Nullius é unha obra que desafía as convencións da narrativa tradicional galega. A súa prosa valente, que non teme explorar temas tabú como a violencia sexual ou a autodestrución, sitúaa nun espazo de vangarda dentro da literatura contemporánea. A elección de escribir en galego, nun rexistro que combina a poeticidade coa crueza, é un acto de resistencia cultural nun contexto no que a lingua galega segue loitando polo seu espazo no ámbito literario.

A novela tamén é un convite á reflexión sobre o xénero e o poder. A protagonista feminina, coa súa negativa a conformarse e a súa busca constante de autonomía, é un reflexo das loitas das mulleres nunha sociedade patriarcal. Pola súa banda, o personaxe masculino ofrece unha crítica á masculinidade tóxica, mostrando a vulnerabilidade e a fraxilidade que moitas veces se ocultan baixo a fachada da forza.

En conclusión, Terra Nullius é unha obra poderosa que combina unha prosa rica e sensorial cunha exploración profunda da condición humana. Alberte M. Noval consegue crear unha narrativa que é, ao mesmo tempo, íntima e universal, desafiando ao lector a enfrontarse ás súas propias contradicións e a cuestionar as estruturas que nos oprimen. A través dos seus personaxes, a novela reivindica a importancia de habitar o propio corpo, de resistir e de buscar beleza mesmo nos momentos máis escuros. Sen dúbida, é unha contribución significativa á literatura galega, que merece ser lida e debatida.